Zapomniana Polka

Katarzyna Jagiellonka

Katarzyna Jagiellonka ( ur. 1 listopada 1526 w Krakowie, zm. 16 września 1583 w Sztokholmie) - najmłodsza córka króla Polski Zygmunta I Starego i włoskiej księżniczki Mediolanu Bony Sforzy. Jako żona Jana Wazy księżna Finlandii w latach 1562-1583 i królowa Szwecji w latach 1568-1583. 

 Narodzin Katarzyny nie świętowała nawet sama Bona, która kazała pospiesznie ochrzcić córkę. Jej patronką została Catherine Sforza - wielka intrygantka, ciotka Bony.

Wychowywana była na wawelskim dworze, w otoczeniu dwóch ukochanych sióstr - Anny i Zofii. Wraz z nimi otrzymała dość wysokie wykształcenie jak na owe czasy. Zabrakło im jedynie matczynej miłości. Żyła wraz z siostrami w cieniu najstarszej siostry Jadwigi, którą matka oceniała jako tą najpiękniejszą i najinteligentniejszą, oraz Zygmunta Augusta, następcy tronu.

 Królewna nie wyróżniała się na dworze rodziców. Zazwyczaj stanowiła z siostrami tzw. orszak przyboczny swojej matki, pojawiały się u boku Bony przy oficjalnych okazjach.

 W 1548 roku umarł Zygmunt Stary, Katarzyna przeprowadza się wraz z siostrami i matką na Mazowsze. Tą decyzje spowodował konflikt, który się nasilił gdy Jagiellończyk potajemnie ożenił się z Barbarą Radziwiłłówną pomimo sprzeciwu matki. 

 Lata mijały, a Jagiellonka nadal nie miała męża. Życie poza dworem królewskim utrudniało znalezienie odpowiedniego męża dla Katarzyny. Wiadomo jest, że pałała ona wielką sympatią do swojej bratowej, imienniczki Katarzyny Habsburżanki. Zakochała się z wzajemnością w jej bracie Ferdynandzie. Jednak Bona sceptycznie do kolejnych Habsburgów w swojej rodzinie nie zgodziła się na małżeństwo.  

 Ostatecznie Katarzyna 4 października 1562 poślubiła o 11 lat młodszego od siebie Jana Wazę, przyrodniego brata panującego ówcześnie króla Szwecji. 

 Wraz z małżonkiem wprowadziła się do zamku w Turku. To właśnie dzięki Katarzynie tamtejsze komnaty ozdobiły arrasy, dywany, meble, srebrne nakrycia stołu, które wniosło w dworze królewny polskiej więcej luksusu i przede wszystkim piękna. Dobry gust przyszła królowa musiała odziedziczyć po swoich rodzicach. Bona Sforza, która przywiozła wraz ze sobą z Włoch zachodnią kulturę i Zygmunt I, sprawujący mecenat nad artystami i kolekcjoner sztuki. Katarzyna wraz ze starszym rodzeństwem została wychowana w duchu włoskiego renesansu. 

 Od zewnątrz zamek przypominał (i przypomina nadal) typowy średniowieczny klasztor. Dlatego też Katarzyna przywiozła, ze sobą z Polski świtę, w tym księży. Warto zwrócić na to, że Jagiellonka pozostała przy swej religii, mimo że w Szwecji rozpowszechnił się ewangelizm.

Po roku sielanki i beztroskiego dworskiego życia, w 1563 roku Jan został oskarżony o zdradę Szwecji. Jego brat, król szwedzki Eryk XIV obawiał się, że Jan poprzez małżeństwo z polską księżniczką zacznie spiskować z Rzeczpospolitą. 

 Jan Waza został uwięziony na zamku Gripsholm. Rzadko się o tym wspomina, ale Katarzyna nie opuściła swojego męża i razem z nim zostali uwięzieni w zamczysku na cztery lata
. 

 W między czasie parze urodziła się córka, Izabella (imię po swojej prababce, Izabeli Aragońskiej). Dziewczynka jednak umiera w 1564 roku, mając niespełna dwa lata. W tym samym roku na świat, w więzieniu, przychodzi Zygmunt, przyszły król Polski i Szwecji. To właśnie on przeniesie stolicę Polski z Krakowa do Warszawy i to jego kolumna będzie stała na Placu Zamkowym. 

Katarzyna Jagiellonka jest uznawana za najpiękniejszą z pośród rodzeństwa 

Katarzyna Jagiellonka z mężem Janem i synem Zygmuntem 

 Niespodziewanie jesienią 1567 roku, para książęca została wypuszczona a króla Eryka XIV zdetronizowano z tronu (zapewne z powodu postępującej choroby psychicznej). W 1568 roku Katarzyna powija córkę Annę. 

Rok później Jan zostaje koronowany na króla Szwecji, jako Jan III Waza. Tym samym Katarzyna stała się królową. 

 Wywierała duży wpływ na politykę męża. Starała się aby Szwecja utrzymywała dobre relacje z Rzeczpospolitą. Jako córka samej Bony z rodu Sforzów z jej inicjatywy wybudowano kilka zamków w duchu renesansu. Jednak jest brak w nich jakiegokolwiek śladu po Polsce. Jej dwór stał się ostoją dla artystów, malarzy, muzyków.

 Wychowała dwójkę dzieci w sile katolicyzmu. Starała się zachować jego wpływy w Szwecji. Pod koniec życia wspierała najbiedniejszych. 

 Katarzyna Jagiellonka zmarła 16 września 1583 w wieku 56 lat, najprawdopodobniej na 

podagrę i chorobę nerek. Pozostawiła po sobie zrozpaczonego męża, który ożenił się ponownie z 30 lat młodszą córką przyjaciółki Katarzyny.

 Została pochowana w katedrze Uppsala, gdzie do dziś możemy oglądać piękny i okazały nagrobek królowej. W sąsiedztwie znajduje się grób założyciela dynastii Wazów, co zwiększa prestiż monarchini.

Ostatni wpis: Ostatni Piast