Na przestrzeni wieków: Święty Jagiellończyk

Święty Kazimierz

Święty Kazimierz (ur. 3 października 1458 w Krakowie, zm. 4 marca 1484 w Grodnie) – polski królewicz. Był synem Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, a od 1481 namiestnik królewski w Koronie Królestwa Polskiego. Kanonizowany w 1602 roku, patron Polski i Litwy.

Kazimierz urodził się 3 października 1458 roku w Krakowie. Polska prowadziła wtedy czwarty rok ciężkiej wojny z zakonem, zapamiętanej później jako wojna trzynastoletnia. Król Kazimierz IV przybył na uroczystość chrztu św. młodego królewicza, która odbyła się w drugą niedzielę po Wszystkich Świętych.

Był trzecim dzieckiem, a drugim synem pary królewskiej, zaraz po Władysławie, późniejszym królu Węgier i Czech.

Rodzice chłopca byli bardzo pobożni. Słuchali codziennie Mszy Świętej, wspierali budowę kościołów i klasztorów. W duchu katolicyzmu wychowali swoje dzieci.

Kazimierz IV i Elżbieta Rakuszanka, rodzice Kazimierza

Królewicz do dziewiątego roku życia pozostawał pod opieką matki. Później jego wychowaniem i wszystkich królewskich synów zajął się Jan Długosz, przeprowadzając się tym samym na zamek w Starym Sączu.

Królewicz od dzieciństwa odznaczał się godną podziwu pobożnością, spędzając wiele godzin na modlitwie. Złożył ślub czystości, zachowywał nakazane posty, nosił włosiennice i spał na gołej ziemi. Szczególnie upodobał sobie kult do Najświętszego Sakramentu i Matki Bożej. Jeśli w nocy zastawał kościół zamknięty, modlił się przed jego drzwiami. Gdy lekarze radzili mu, aby do zachowania zdrowia porzucił ślub czystości i wstąpił w stan małżeński odpowiedział, że woli umrzeć niż cnotę Bogu poślubioną stracić.

Jan Długosz świadkiem modlitwy Kazimierza, obraz Floriana Cynka

Matka Kazimierza wywodziła się z wybitnego europejskiego rodu Habsburgów. Ówczesny król Czech Jerzy I uznał, że starszy brat Kazimierza Władysław jest następcą tronu Czech. W 1490 roku umiera król Węgier i posłowie węgierscy wybierają na króla właśnie Władysława. Tym samym Kazimierz stał się następca tronu Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Jako namiestnik królewski dbał o tych najbardziej potrzebujących. Poddani byli bardzo zadowoleni z rządów Kazimierza.

Dobre czasy przerwała nagła śmierć dwudziestosześcioletniego królewicza 4 marca 1484 roku w Grodnie, prawdopodobnie na gruźlicę. Był przy nim król Kazimierz IV, który dowiedziawszy się o fatalnym stanie syna udał się do niego.

Został pochowany w Kaplicy Św. Kazimierza w katedrze wileńskiej.

Kaplica Św. Kazimierza w katedrze wileńskiej

Kult Kazimierza zaczął się niemal od razu. W 1518 roku młodszy brat Jagiellończyka, król Polski i Wielki Książę Litewski Zygmunt I Stary wystąpił do Rzymu z prośbą o kanonizacje Kazimierza.
Trzy lata później, w 1521 roku papież Leon X kanonizował św. Kazimierza, wysyłając z bullą kanonizacyjną biskupa Erazma Ciołka. Jednak niestety biskup zmarł w drodze, a wszystkie dokumenty zaginęły. Dopiero w 1602 roku papież Klemens VIII wydał nową bullę na podstawie dokumentów z watykańskiego archiwum, dwa lata później miała miejsce uroczysta kanonizacja w katedrze wileńskiej. Z tego jakże ważnego wydarzenia otworzono grób świętego. Według świadków ciało królewicza po 118 latach i znacznej wilgotności w kaplicy, pozostało w stanie niemal nienaruszonym. Obok ciała Kazimierza znalazła się szarfa z tytułem jego ulubionego hymnu "Omni die dic Mariae"
Papież Urban VIII pozwolił 14 lutego 1636 roku, aby uroczystość św. Kazimierza jako głównego patrona Litwy obchodzona była w tym kraju z oktawą.

A na koniec jedno przysłowie związane z Kazimierzem:

"Na Świętego Kazimierza wyjdzie skowronek spod perza"